Nền kinh tế Việt Nam, bất chấp đại dịch, đã tiếp tục thể hiện sự tăng trưởng mạnh mẽ khiến những nhà đầu tư ưu ái, coi đất nước này như một điểm đầu tư vững chắc. Trong khi bị ảnh hưởng nặng nề bởi Covid-19, Việt Nam vẫn tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng tích cực, với nền kinh tế dự kiến phục hồi tăng 6,8% vào năm 2021.
Năm 2020, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam bị gián đoạn do Covid-19. Điều này ảnh hưởng lên toàn bộ các ngành thương mại, chuỗi cung ứng, nhu cầu tiêu dùng và dịch vụ du lịch giữa các quốc gia khác.
Đại dịch đã ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế Việt Nam khi GDP giảm xuống còn 3,8% trong quý đầu tiên của năm 2020 so với 6,8% trong cùng kỳ năm trước. Trong ba tháng đầu năm, gần 35.000 doanh nghiệp đã phá sản – lần đầu tiên trong nhiều thập kỷ, số lượng công ty ngừng hoạt động cao hơn số doanh nghiệp đăng ký mới.
Danh mục bài viết
Đại dịch ảnh hưởng nặng nề, nhưng Việt Nam vẫn ghi nhận mức tăng trưởng tích cực
Việt Nam đã sớm chiến đấu với đại dịch, đóng cửa biên giới, tạm ngưng các chuyến bay, đồng thời áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội để ngăn chặn dịch lây lan. Tất cả những hành động này đã được đền đáp, khi Việt Nam có thể sớm mở cửa lại nền kinh tế, tiếp tục hoạt động và tăng trưởng.
Dữ liệu cho thấy Việt Nam là một trong số ít quốc gia sau Trung Quốc đạt mức tăng trưởng GDP dương thuần. Bất chấp đại dịch, ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) dự báo nền kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi trở lại với mức tăng trưởng 6,1% vào năm 2021.
Bước sang năm 2021, bài viết xem xét 6 sự kiện quan trọng xảy ra vào năm 2020 và có khả năng định hình môi trường kinh doanh của Việt Nam vào năm 2021.
COVID-19 và chuỗi cung ứng
Đại dịch COVID-19 có tác động đáng kể đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Bản thân Việt Nam cũng bị ảnh hưởng ít nhiều, dẫn đến một số doanh nghiệp bị thiệt hại. Các nhà sản xuất ô tô bao gồm Honda, Toyota, Nissan và Ford có nhà máy sản xuất tại Việt Nam đã buộc phải tạm ngừng hoạt động do đại dịch. Việc tạm dừng các chuyến bay đã gây ra các vấn đề phát sinh: hạn chế về thương mại và giá cước vận tải hàng không tăng đột biến.
Nhu cầu ít hơn cũng khiến các đơn hàng bị hủy dẫn đến xuất khẩu giảm, buộc các công ty phải sa thải nhân viên. Vào năm 2021, các chuỗi cung ứng sẽ cần được củng cố lại, cải tiến thông minh hơn, hiệu quả hơn. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần phải phát triển, đa dạng hóa và tìm cách giảm chi phí để đảm bảo việc duy trì chuỗi cung ứng một cách linh hoạt.
Các doanh nghiệp có thể xem xét các địa điểm khác tùy thuộc vào loại ngành công nghiệp và nguyên liệu thô để đảm bảo các kế hoạch dự phòng vẫn được duy trì tốt. Với việc hoạt động du lịch bằng đường hàng không quốc tế đang dần trở lại, doanh nghiệp nên tận dụng cơ hội này để đảm bảo chuỗi cung ứng với các kế hoạch phòng ngừa được áp dụng trong tương lai.
Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Châu Âu
Bất chấp đại dịch, một trong những sự kiện thương mại quan trọng nhất trong năm 2020 là hiệp định thương mại tự do EU-Việt Nam (EVFTA). EVFTA có hiệu lực từ ngày 1 tháng 8 năm 2020, mở đường cho việc gia tăng thương mại giữa EU và Việt Nam, xóa bỏ gần 99% thuế hải quan giữa hai nước. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư (MPI), FTA dự kiến sẽ giúp tăng GDP của Việt Nam thêm 4,6% và xuất khẩu sang EU tăng 42,7% vào năm 2025. Trong khi Ủy ban châu u dự báo GDP của EU sẽ tăng thêm 29,5 tỷ USD vào năm 2035.
Các nhà phân tích hy vọng thỏa thuận thương mại sẽ tạo ra một sự thúc đẩy cần thiết cho các ngành công nghiệp của Việt Nam, chẳng hạn như sản xuất, vì nó được dự báo sẽ phục hồi sau đại dịch. Đối với Việt Nam, việc xóa bỏ thuế quan mang lại lợi ích cho các ngành xuất khẩu chủ lực, bao gồm sản xuất điện thoại thông minh và các sản phẩm điện tử, dệt may, giày da và các sản phẩm nông nghiệp như cà phê. Tăng khối lượng xuất khẩu của Việt Nam sang EU, FTA sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng các ngành công nghiệp này, cả về vốn cũng như tăng cơ hội việc làm khi bước vào năm 2021.
Quan hệ Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực
Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) được ký kết vào ngày 15 tháng 11, năm 2020; tiếp tục xây dựng dựa trên các hiệp định thương mại tự do trong ASEAN, cũng như xây dựng dựa trên hội nhập kinh tế và định hình chính sách thương mại trong tương lai. RCEP bao gồm 15 quốc gia – các thành viên ASEAN trong đó có Việt Nam, cùng Australia, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và New Zealand. Cũng giống như EVFTA, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), RCEP sẽ giảm thuế quan và đặt ra các quy tắc thương mại, đồng thời giúp liên kết chuỗi cung ứng, đặc biệt khi các chính phủ phải đối mặt với ảnh hưởng của COVID-19.
Thuế quan theo thỏa thuận dự kiến sẽ giảm trong vòng 20 năm. Dựa trên một số FTA khác, RCEP dự kiến sẽ mang lại lợi ích cho các ngành hàng xuất khẩu chính của Việt Nam bao gồm công nghệ thông tin, giày dép, nông nghiệp, ô tô và viễn thông. Nếu được 6 nước ASEAN và 3 nước ngoài ASEAN phê chuẩn, hiệp ước sẽ chính thức có hiệu lực sớm nhất là vào nửa cuối năm 2021.
Bộ luật lao động mới
Việt Nam đã thông qua bộ luật lao động mới, có hiệu lực vào tháng 1 năm 2021. Việc sửa đổi nội quy lao động là một bước hướng tới sự phù hợp với các tiêu chuẩn lao động quốc tế, đặc biệt là khi Việt Nam hội nhập kinh tế thế giới theo ghi nhận của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO).
Tuy nhiên, hầu hết các quy tắc vẫn giữ nguyên, các thay đổi đã được áp dụng đối với người lao động trong thời gian thử việc; các quy tắc làm việc bắt buộc, yêu cầu thông báo và các quy định khác thường phù hợp với nhân viên chính thức. Bộ quy tắc mới sẽ tác động đến các doanh nghiệp/người sử dụng lao động, do đó doanh nghiệp nên tìm cách nhận hỗ trợ liên quan đến thực tiễn lao động để đảm bảo các chính sách của công ty tuân thủ pháp luật vào năm 2021.
Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư
Việt Nam đã thông qua Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư sửa đổi, có hiệu lực vào tháng 1 năm 2021. Cả hai luật đều được thông qua kịp thời khi các hiệp định thương mại tự do mới được chấp thuận. Luật Doanh nghiệp sửa đổi đơn giản hóa quy trình đăng ký kinh doanh, xác định lại doanh nghiệp nhà nước (SOE) và loại trừ hộ kinh doanh ra khỏi phạm vi điều chỉnh của luật hiện hành.
Luật Đầu tư sửa đổi bổ sung nội dung cập nhật về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, cơ chế ưu đãi đầu tư, cơ chế hỗ trợ đồng thời xóa bỏ chấp thuận hành chính đối với một số loại dự án đầu tư. Những thay đổi này nhấn mạnh sự nỗ lực của chính phủ nhằm cải thiện hơn nữa môi trường kinh doanh của Việt Nam vào năm 2021.
Sáp nhập và mua lại
Hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A) có thể sẽ tiếp tục đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam vào năm 2021. Bất chấp đại dịch, hoạt động M&A đã chứng kiến các giao dịch trị giá khoảng 500 triệu USD. Không chỉ vậy, thị trường M&A dự kiến sẽ giảm xuống còn 3,5 tỷ USD, bằng 48,6% so với năm ngoái. Tuy nhiên, hầu hết các thương vụ xảy ra trong lĩnh vực bất động sản, tài chính, ngân hàng và bán lẻ.
Năm 2021, hoạt động mua bán và sáp nhập của Việt Nam dự kiến sẽ phục hồi khoảng 4,5 – 5 tỷ USD và 7 tỷ USD vào năm 2022, theo Trung tâm Đầu tư, Mua bán và Sáp nhập Doanh nghiệp (CMAC). Euromonitor International trong báo cáo chỉ số M&A đánh giá Việt Nam là thị trường có hoạt động M&A năng động, tiềm năng nhất trên thế giới, chỉ sau Mỹ và dự báo Việt Nam sẽ tiếp tục giữ vị trí thứ hai trong top 20 quốc gia có chỉ số M&A cao nhất vào năm 2021.
Nhà đầu tư đánh giá cao về thị trường Việt Nam
Việc Việt Nam ngăn chặn thành công đại dịch, tăng trưởng kinh tế tích cực cùng các hiệp định thương mại tự do được phê chuẩn gần đây đã làm yên lòng giới đầu tư. Tất cả những yếu tố này đã giúp Việt Nam trở thành một giải pháp thay thế hiệu quả cao ở Đông Nam Á. Các nhà đầu tư vẫn lạc quan về quỹ đạo tăng trưởng của Việt Nam và tiếp tục quan tâm đến thị trường Việt Nam. Trong khi Việt Nam đã trải qua nhiều thay đổi, những sự kiện nêu trên sẽ định hình năm 2021 với một vị thế tốt để phục hồi tăng trưởng kinh tế trong tương lai.